Ustawa o podatku od towarów i usług określając zakres opodatkowania wskazuje, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega – m.in. - odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Odpłatnym świadczeniem usług jest zaś każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Partner Główny Know-how:

Tak zdefiniowane świadczenie usług jest uzupełnieniem definicji „dostawy towarów”. Oznacza to, że każda transakcja dokonana przez podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która nie jest wymieniona jako dostawa towarów jest opodatkowanym świadczeniem usług. Świadczenie usług natomiast nie występuje w przypadku braku możliwości ustalenia konsumenta (podmiotu określanego jako beneficjent danej usługi). Świadczeniem usług podlegającym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, niezależnie od formy zawarcia czynności prawnej.

Wartościami niematerialnymi i prawnymi w rozumieniu ustawy o VAT są wartości niematerialne i prawne określane w podatkach dochodowych. Wartościami niematerialnymi i prawnymi są między innymi autorskie prawa majątkowe. Wymienione wartości niematerialne i prawne, będące przedmiotem odpłatnego przeniesienia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na inny podmiot, stanowią świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Natomiast obrót wartościami niematerialnymi i prawnymi może stanowić:
•    przeniesienie praw własności do wartości niematerialnych na podstawie umowy,
•    upoważnienie do korzystania przez licencjobiorcę z przekazanych wartości lub praw    w formie umowy licencyjnej.
Opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług będzie podlegało zatem przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych w każdej formie prawnej, co dotyczy również oprogramowania komputerowego.

Stawka opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczenia usług wartości niematerialnych i prawnych będzie uzależniona od miejsca świadczenia usług.  Z kolei miejsce świadczenia usług niematerialnych uwarunkowane jest od kategorii usługobiorcy, a nie od usługodawcy świadczącego powyższe usługi na rzecz usługobiorcy. Oznacza to, iż faktyczne miejsce świadczenia usługi nie będzie rozważane w kategorii miejsca opodatkowania.

Definiując miejsce świadczenia usług niematerialnych można dokonać podziału kategorii usługobiorcy ze względu na:
•    usługi niematerialne świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami – usługobiorcy z krajów trzecich,
•    usługi niematerialne świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami- usługobiorcy z krajów unijnych,
•    usługi niematerialne świadczone na rzecz podmiotów będących podatnikami- usługobiorcy z krajów unijnych.

Usługi niematerialne świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, pochodzących z krajów trzecich (np. USA, Indie) podlegają opodatkowaniu w kraju, gdzie usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej, a jeśli nie prowadzi działalności gospodarczej stałe miejsce zamieszkania, albo zwykłe miejsce pobytu. Przykładem może być umowa licencyjna dotycząca korzystania z oprogramowania komputerowego przez konsumenta mającego stałe miejsce zamieszkania w USA. Usługa przeniesienia praw do korzystania z oprogramowania komputerowego będzie podlegała opodatkowaniu w USA.

Usługi niematerialne świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami - usługobiorcy z krajów unijnych są opodatkowani w kraju siedziby działalności gospodarczej prowadzonej przez usługodawcę. Przykładem może być przeniesienie przez polski podmiot gospodarczy praw autorskich do oprogramowania komputerowego na rzecz konsumenta - niebędącego podatnikiem, mającego siedzibę zamieszkania w Niemczech – usługa podlega opodatkowaniu w Polsce.

Usługi niematerialne świadczone na rzecz podmiotów będących podatnikami - usługobiorcy z krajów unijnych podlegają opodatkowaniu w miejscu, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę  działalności gospodarczej. Przykład: usługa przeniesienia praw autorskich do oprogramowania komputerowego przez polskiego podatnika na rzecz niemieckiego podatnika będzie podlegała opodatkowaniu w Niemczech, natomiast podatnik polski wykaże usługę niepodlegającą opodatkowaniu w Polsce. Natomiast nabycie praw lub licencji do wartości niematerialnych i prawnych, w tym oprogramowania komputerowego przez polskiego podatnika – usługobiorcy od podatnika z kraju Unii Europejskiej lub kraju poza unijnego to w każdym przypadku „import usług” podlegający opodatkowaniu w Polsce. Zobligowanym do opodatkowaniu transakcji z tytułu importu usług jest polski podatnik-usługobiorca.

Odliczenie podatku z tytułu importu usług licencyjnych zostało unormowane w art. 86 ust.2 pkt 4 ustawy o VAT, w którym wskazano, iż „kwotę podatku naliczonego stanowi m. in. kwota podatku należnego od importu usług.” Oznacza to dla usługobiorcy importu usługi licencyjnej neutralność podatkową. Kwotę podatku należnego, w rozliczeniu za okres, w którym u usługobiorcy powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym z tytułu importu usługi licencyjnej obniża się o kwotę podatku naliczonego. Obniżenie podatku należnego o podatek naliczony z tytułu importu usługi licencyjnej można dokonać w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, następujących po okresie powstania obowiązku podatkowego w tytułu wyżej wymienionej usługi.

Jeżeli podatek naliczony nie zostanie rozliczonych w terminach, podatnik ma prawo dokonania obniżenia podatku należnego poprzez złożenie korekty deklaracji podatkowej, za okres w którym wystąpiło prawo do odliczenia podatku naliczonego nie później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku możliwości odliczenia podatku naliczonego.

Edyta Możdżyńska
www.busacco.com