Od kilku lat Komisja Europejska przywiązuje dużą wagę do klastrów uważając je za motory innowacyjności i wzrostu gospodarczego. Nie inaczej jest w obecnej perspektywie finansowej 2014-2020. Przedsiębiorstwa coraz częściej decydują się na łączenie swoich potencjałów zdając sobie sprawę z wyzwań jakie niesie nieustająca potrzeba wzrostu ich konkurencyjności. W obliczu możliwości jakie przyniosła nowa perspektywa finansowania przedsiębiorstwa musza postawić na tworzenie inteligentnych specjalizacji oraz wszelkie formy współpracy podnoszącej ich innowacyjność. Stworzony w ramach „Horyzontu 2020” nowy instrument pomocy dla MŚP promuje uczestnictwo we wspólnych projektach badawczo-rozwojowych i projektach innowacyjnych. Mechanizm ten ma się przyczynić do stworzenia nowych możliwości biznesowych, dopasowanych do wyzwań społecznych, a tym samym do ogólnego rozwoju działalności przedsiębiorstw.

Udział w projektach badawczo-rozwojowych stwarza możliwość budowania platform współpracy nauki i przemysłu na rzecz rozwoju i komercjalizacji wiedzy. Przykładem współpracy sieciowej są realizowane przez Klaster Chemiczny „Zielona Chemia” ze Szczecina projekty międzynarodowej Inicjatywy CORNET (ang. COllective Reseach NETworking) finansowane ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w Warszawie. Głównym celem międzynarodowej Inicjatywy CORNET jest promowanie ścisłej współpracy pomiędzy zaangażowanymi podmiotami narodowymi/regionalnymi (ministerstwami i agencjami) oraz stwarzanie możliwości finansowania, ze źródeł publicznych (narodowych/regionalnych), badań na potrzeby konkretnych branż przemysłowych. Badania na potrzeby danej branży (ang. Collective Research) są badaniami przeprowadzanymi na użytek szerokiej grupy przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich (MŚP). Badania są inicjowane przez zrzeszenia firm i często przeprowadzane przez wyspecjalizowane jednostki naukowe działające na rzecz konkretnego sektora przemysłowego. Zakres badań branżowych związany jest często z przygotowaniem i rozwojem norm technicznych i standardów. Badania branżowe mogą także obejmować prace zmierzające do otrzymania udoskonalonych materiałów lub procesów o szerokim zastosowaniu w przemyśle.

Przedsiębiorstwa uczestniczą w tych projektach poprzez wstąpienie do tzw. Komitetu Użytkowników projektu. Każda ze stron uczestniczących w projektach ma wyznaczone zadania i pole odpowiedzialności. Klaster występuje najczęściej jako ich koordynator, natomiast wykonawcami badań są współpracujące jednostki naukowe. Partnerem naukowym tych projektów po stronie polskiej jest Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, którego dyrektorem jest prof. Artur Bartkowiak, na stałe współpracujący z Klastrem Chemicznym. Warto również nadmienić o powstałej dzięki tej współpracy Platformie Opakowaniowej działającej w strukturach klastra. W ramach projektów klaster „Zielona Chemia” współpracuje z partnerami międzynarodowymi, m.in. z Niemiec, Belgii i Holandii. Są to jednostki naukowe oraz instytucje koordynujące projekt.

Wśród uczetniczących w projekcie firm wymienić warto Bahpol sp. z o.o z Kłobucka, Chespa sp. z o.o. z Krapkowic, Drukpol-Flexo sp. z o.o. z Nowego Dworu Mazowieckiego, Interplastik sp. z o.o. ze Świdwina, Radex S.A. z Kołbaskowa, Ekodimenta sp. z o.o. ze Świdwina oraz Resko sp. z o.o z Reska – członkowie Klastra Chemicznego.

Zadaniem firm uczestniczących  w projektach jest aktywny udział w dyskusji na temat otrzymywanych wyników, a co za tym idzie odniesienie wyników projektów do realiów rynku. Jednak głównym benefitem jest zapewniony bieżący dostęp do wyników badań i testów przeprowadzanych w ramach projektów, dzięki czemu na koniec ich realizacji przedsiębiorstwa wiedzą, czy dany projekt ma potencjał wdrożeniowy oraz czy są zainteresowani poszerzeniem swojej obecnej działalności o wdrożenie nowych, innowacyjnych produktów, czy usług, które zostały wytworzone podczas prac nad projektem.

Jednym z tak przygotowywanych projektów jest działanie o akronimie FreshCOAT -  Zastosowanie funkcjonalnych jadalnych powłok do wydłużenia okresu trwałości świeżych produktów spożywczych. Celem projektu jest opracowanie technologii funkcjonalnych jadalnych powłok, które mogą być nanoszone na powierzchnię świeżej żywności (przede wszystkim krojonej), aby wydłużyć okres jej trwałości, utrzymać jakość oraz zapewnić jej bezpieczeństwo. Jako produkty modelowe wybrano: truskawki, kantalupy, krojoną sałatę oraz kiełki. Potencjalnie w ramach jednego z zadań powłoki zostaną przetestowane na żywności o odmiennej strukturze i składzie (mięso, owoce morza, niekrojone owoce np. jabłka, gruszki, śliwki).

Sieciowanie klastrów to zatem zarówno działania międzynarodowe, jak i budowanie sieci współpracy w poszczególnych regionach. Klaster Chemiczny „Zielona Chemia” jest lider w Polsce jeśli chodzi o pozyskiwanie tego typu środków z NCBiR i współpracy na arenie międzynarodowej łączącej naukę i przemysł (obecnie realizowanych jest 6 projektów inicjatywy CORNET). Klaster stawia na ścisłą współpracę zrzeszonych w jego strukturach firm z jednostkami naukowymi. Prowadzi także działania na rzecz wzrostu konkurencyjności sektora chemicznego przez promowanie współpracy podmiotów regionalnych, wyrażanie wspólnych interesów regionów chemicznych wobec instytucji rządowych, wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy partnerami oraz tworzenie wspólnych projektów w dziedzinie badań i rozwoju.  Jedynym gwarantem sukcesu przedsiębiorstw jest równoległa współpraca na polu naukowym oraz biznesowym.

Jacek Drożdżal

Prezes Zarządu
Zachodniopomorski Klaster Chemiczny        
„Zielona Chemia”

artykuł promocyjny