Wielu polskich przedsiębiorców, pod wpływem licznych doniesień medialnych, zastanawia się obecnie co to takiego te uwierające polskiego fiskusa ceny transferowe i ich dokumentacja. Zastanawiają się czy jest to coś co ich dotyczy, a jeśli tak, to czy wystarczy, aby wydać swojej księgowej polecenie, że ma się tym zagadnieniem zająć. Nie każdy przedsiębiorca zdaje sobie też sprawę z ryzyka na jakie wystawia firmę i siebie samego, jeśli zagadnienie to zlekceważy.

Co więc przedsiębiorca powinien zrobić, aby nie spotkała go niemiła niespodzianka podczas kontroli skarbowej?

Przede wszystkim należy zdać sobie sprawę, że polityka fiskalna państwa (nie tylko w Polsce) jest zmienna, stosownie do zachodzących obiektywnie procesów i przemian w gospodarce globalnej oraz w gospodarce krajowej. W czasach kryzysowych (a taki czas wciąż mamy w Polsce) zaostrza się, a fiskus stara się uszczelnić system podatkowy, co jest zrozumiałe, a nawet chwalebne. Zrozumiałe też jest, że działania władz skarbowych są ukierunkowane na jak największe wpływy podatkowe.

Przepisy dotyczące obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej i cen transferowych mają na celu zapobieganie ukrytemu wyprowadzaniu zysku przed opodatkowaniem podatkiem od dochodów osób prawnych i fizycznych do krajów o korzystniejszych stawkach podatkowych, przez co do skarbu państwa wpływa mniejszy wolumen CIT i PIT. Podkreślić należy „ukryty” charakter takich transferów, ponieważ polskie prawo podatkowe akceptuje, w określonym zakresie, niektóre takie transfery (są one wówczas legalne). W omawianym obszarze przepisy (i urzędy skarbowe) koncentrują się na polskich podatnikach powiązanych (kapitałowo lub osobowo) z podmiotami lub osobami zagranicznymi. O ile w początkach transformacji gospodarczej w Polsce pozyskiwanie zagranicznych partnerów biznesowych i lokowanie w Polsce ich kapitału było kluczowe dla rozwoju polskiej gospodarki, o tyle obecnie, gdy ma się ona diametralnie lepiej, zagraniczne powiązania polskich podatników są na cenzurowanym. Na marginesie trzeba tu zaznaczyć, że również powiązania podmiotów polskich, jeśli wartość transakcji tego samego rodzaju przekracza określone progi - trzeba te transakcje dokumentować, bowiem powiązania skutkujące wyprowadzaniem zysków poza Polskę mogą objawić się dopiero jako kolejne ogniwo w łańcuchu powiązań.

W świetle przepisów zakłada się, ogólnie rzecz biorąc, że zagraniczny podmiot powiązany ma silniejszą pozycję i wywiera na polskim partnerze presję ekonomiczną, przez co polski podmiot albo sprzedaje mu dobra lub usługi po cenach zaniżonych, albo nabywa od zagranicznego partnera dobra lub usługi po cenach zawyżonych. Szczególny nacisk kładzie się na usługi niematerialne i na wartości niematerialne i prawne, których „właściwa” wycena jest trudna, jeśli nie niemożliwa.

Założenie to jest dyskusyjne - wszak nie każdy przedsiębiorca, polski czy zagraniczny, działa w złej woli. Jeszcze bardziej dyskusyjne jest ustalanie przez organ skarbowy hipotetycznego dochodu, który mógłby być uzyskany, gdyby transakcje z podmiotami powiązanymi były zrealizowane w warunkach wolnorynkowych. Są to czynności uznaniowe, a kryteria - nieostre. Ale cóż - cel uświęca środki...

Sporządzanie dokumentacji podatkowej dla transakcji z podmiotami powiązanymi jest główną tarczą ochronną dla przedsiębiorców i dlatego rozsądnym działaniem jest przyłożenie do tego zadania dużej wagi. Zakres informacji, jaki musi znaleźć się w dokumentacji podatkowej znacznie wykracza poza dane, jakimi dysponuje standardowa księgowość firmy - dlatego rozsądny przedsiębiorca, zastanawiający się czy i w jakim zakresie tematyka cen transferowych dotyczy jego firmy, powinien być świadomy, że dobrej dokumentacji cen transferowych nie sporządzi księgowa firmy w ramach swoich obowiązków. Nie dlatego, że jest niekompetentna, ani ze względu na mnogość innych obowiązków, ale dlatego, że dokumentacja cen transferowych jest rozbudowanym dokumentem strategicznym, a nie sprawozdawczym.

Księgowość musi współdziałać, oraz - jeśli firma podlega obowiązkowi sporządzania dokumentacji cen transferowych - odpowiednio dostosować plan kont i wdrożyć inne instrumenty pozwalające na bieżące gromadzenie danych i dokumentów źródłowych pod kątem prowadzenia dokumentacji cen transferowych. Co do zasady, według polskiego prawa podmiot rozlicza się podatkowo za cały rok, a wyniki odzwierciedlają nie tylko zrealizowane transakcje zyskowne, jak i te, które przyniosły straty. Podatek dochodowy płaci się od wyniku na całorocznej działalności. Natomiast w dokumentacji cen transferowych analizuje się, w świetle przepisów, wyniki na poszczególnych transakcjach / umowach, które porównywane są przez organ skarbowy z wynikami hipotetycznymi, powstałymi z oszacowania. Jest to nowość, do której - podlegając obowiązkowi sporządzania dokumentacji - trzeba się dostosować mentalnie i organizacyjnie.

Bezwzględną korzyścią dla przedsiębiorcy jest samo sporządzenie i posiadanie dokumentacji cen transferowych. Gdy do firmy wkracza kontrola skarbowa i żąda okazania takiej dokumentacji, przedsiębiorca ma tylko 7 dni na zrealizowanie tego żądania. To bardzo mało czasu, tym bardziej że kontrole skarbowe zazwyczaj dotyczą co najmniej jednego z 4-5 lat podatkowych. Brak dokumentacji cen transferowych do okazania kontrolerom powoduje oszacowanie dochodu przez kontrolerów i zastosowanie bardzo bolesnej, karnej stawki jego opodatkowania.

Jeśli podatnik może okazać w ciągu 7 dni żądaną dokumentację - kontrolerzy mogą się nie zgodzić z jej ustaleniami i dojść swoją metodą do odmiennych kwot dochodu i podatku dochodowego (co na szczęście podlega procedurom odwoławczym), ale przynajmniej widmo karnej stawki podatkowej już nie istnieje.

Z powyższych przyczyn racjonalnym działaniem przedsiębiorcy jest:

• w pierwszej kolejności - przeprowadzenie diagnozy, polegającej na dokładnej analizie wszystkich ustawowych przesłanek podlegania (lub nie) obowiązkowi sporządzania dokumentacji cen transferowych,
• jeśli diagnoza potwierdzi istnienie takiego obowiązku - niezwłoczne nadrobienie zaległości poprzez profesjonalne sporządzenie wymaganej dokumentacji.

Zważywszy, że liczne doniesienia medialne wskazują na dynamiczny rozwój omawianego kierunku działań kontrolnych podejmowanych przez coraz lepiej wyszkoloną kadrę organów skarbowych, szczególnie co większym firmom powiązanych kapitałowo lub osobowo z podmiotami i osobami zagranicznymi, niezbędne koszty sporządzenia profesjonalnej dokumentacji cen transferowych mogą się bardzo opłacić.

Kontakt w sprawie dokumentacji cen transferowych
Sebastian Goschorski
+48 536 920 208
kontakt_biznes@poczta.debet.pl
Firma Audytorsko-Księgowa z Grupy Poncyljusz i Radź

Grupa Doradczo-Księgowa Poncyljusz i Radź
ul. Lutniana 39
50-340 Szczecin
tel. +48 91 423 20 41
www.poncyljusziradz.pl
kontakt_biznes@poczta.debet.pl

artykuł promocyjny