Patent opracowany przez zespół specjalistów firmy Read-Gene pod kierunkiem prof. Jana Lubińskiego w sposób jednoznaczny wykazuje korelację pomiędzy poziomem selenu a ryzykiem wystąpienia różnych rodzajów nowotworów.
– Zbyt niski poziom selenu ma 60 proc. kobiet i aż 90 proc. mężczyzn w Polsce. Jeżeli te niedobry w porę zidentyfikujemy i uzupełnimy, najprawdopodobniej w dużym stopniu uchronimy się przed rakiem. Badanie poziomu selenu jest więc wskazane u każdego człowieka – mówi prof. Jan Lubiński.
Niezbite dowody na to, że selen można uznać za czynnik ryzyka rozwoju nowotworów zespół Read-Gene uzyskał po kilku latach trudnych badań. Obecnie diagnostyka poziomu selenu w organizmie jest na etapie komercjalizacji. Współpracę w dystrybucji testu podjęła spółka Diagnostyka. To największa w Polsce sieć laboratoriów medycznych z ponad 400 punktami pobrań i centralą w Krakowie, które współpracują z kilkoma tysiącami placówek ochrony zdrowia, oferują także badania laboratoryjne bez skierowania lekarza. Badanie poziomu selenu przez pobranie krwi można zrobić w ponad stu jej laboratoriach w całej Polsce oraz w laboratorium Read-Gene w Grzepnicy, które centralnie przeprowadza analizę próbek. Badanie w laboratorium Read-Gene kosztuje 50 zł, cena w Diagnostyce jest nieco wyższa.
Read-Gene zapewni nie tylko badanie poziomu, ale i w razie potrzeby optymalizację stężenia tego mikroelementu, czyli wyrównywanie niedoborów opatentowanym preparatem selenowym Sel-BRCA1.
Nie tylko marker prognostyczny
Uzupełnienie niedoboru selenu nie tylko najprawdopodobniej obniża ryzyko zachorowania na raka. Wszystko też przemawia za tym, że selen będzie miał działanie wspierające terapię. – Przykładowo, według najnowszych badań, u pacjenta z rakiem krtani ryzyko zgonu w ciągu trzech lat od rozpoznania wynosi 30 proc. Umierają ci, którzy mają niski poziom selenu. Prawdopodobieństwo przeżycia trzech lat jest sześciokrotnie większe, jeżeli pacjent ma optymalny poziom tego pierwiastka – mówi prof. Jan Lubiński.
Właściwości lecznicze selenu będą w najbliższym czasie przedmiotem badań, które potrwają około pięć lat. Jednak już dziś wiadomo, optymalizacja poziomu selenu ma zastosowanie także w leczeniu innych chorób, np. w Hashimoto (zapalnym schorzeniu tarczycy).
Oczyszczanie z metali ciężkich
Kolejnym produktem Read-Gene pozwalającym ocenić poziom ryzyka związany z rozwojem nowotworów będzie test na poziom metali ciężkich. Zespół naukowców właśnie kończy badania, w efekcie których określi optymalne wartości dla wielu pierwiastków, takich jak ołów, rtęć, arsen, antymon, miedź, cynk czy kadm. – Przykładowo ołów na poziomie powyżej 20 µg na litr krwi oznacza czterokrotnie zwiększone ryzyko raka u kobiet – informuje prof. Jan Lubiński. W ciągu kilku - kilkunastu miesięcy wyniki badań będą gotowe do opatentowania.
Finałem prac – trzecim kluczowym produktem – będzie opracowanie sposobów na oczyszczenie organizmu z nadmiaru metali ciężkich. Metody oczyszczania będą testowane od czerwca u pacjentów zatrutych metalami ciężkimi.
Projekty warte miliony
Read-Gene na oba projekty badawcze uzyskał dotacje z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Na badania nad selenem w okresie pięcioletnim przeznaczony został budżet w wysokości 15,7 mln zł (blisko 8,7 mln zł z dotacji), a na projekt związany z metalami ciężkimi wydanych zostanie w ciągu trzech lat 1,9 mln zł (1 mln zł z dotacji).
Opracowane przez Read-Gene markery dotyczą populacji Polski. Będą one punktem wyjścia do badań nad określeniem optymalnych poziomów pierwiastków w skali międzynarodowej.
Założona przez prof. Jana Lubińskiego spółka medyczna Read-Gene od 14 lat zajmuje się wykrywaniem, prewencją i leczeniem najbardziej rozpowszechnionych rodzajów nowotworów złośliwych. Opracowuje także innowacyjne rozwiązania z dziedziny genetyki klinicznej nowotworów.
ak