Ulga na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R) jest stosunkowo nową zachętą podatkową. Wprowadzono ją z początkiem 2016 r. w celu wsparcia podmiotów wprowadzających szeroko rozumiane innowacje (np. opracowujących nowe produkty) i prowadzących działalność badawczą. Od tego momentu, z roku na rok zauważalna jest stopniowa liberalizacja przepisów regulujących ulgę oraz sukcesywne zwiększanie poziomu jej odliczenia. Spowodowało to, że w chwili obecnej ulga B+R jest jednym z najatrakcyjniejszych mechanizmów pozwalających na znaczne oszczędności podatkowe.
Co istotne, samo skorzystanie z ulgi – w odróżnieniu od wielu innych mechanizmów wsparcia – nie jest związane z czasochłonną i kosztowną procedurą aplikowania o pomoc. Podatnicy mogą z niej skorzystać poprzez zadeklarowanie tego faktu w rocznej deklaracji podatkowej. Ulga B+R jest warta uwagi tym bardziej, że przejawy działalności B+R w mniejszym lub większym stopniu mogą występować u prawie wszystkich podmiotów. Sami podatnicy nie zawsze jednak zdają sobie sprawę z tej szansy.

Na czym polega ulga B+R?

Ulga ta polega na dwukrotnym uwzględnieniu określonych wydatków (tzw. „kosztów kwalifikowanych”) przy kalkulacji podatku dochodowego (CIT lub PIT). Po raz pierwszy „koszty kwalifikowane” są odliczane od dochodu jako „zwykłe” koszty podatkowe. Następnie ulga B+R daje możliwość jeszcze raz odliczyć te same wydatki, tym razem od podstawy opodatkowania.

Oto przykład: „Kosztami kwalifikowanymi” są m.in. wydatki na wynagrodzenia i składki pracowników, którzy wykonują czynności z zakresu B+R. Od 2018 r. takie wynagrodzenia stanowią koszt kwalifikowany w 100%. Zatem każde 100 zł przekazane na wynagrodzenia takich osób przynosi podatnikowi „zysk” w wysokości 19 zł – o taką kwotę zmniejszeniu ulegnie podatek do zapłaty. Oczywiście, wskazane wydatki stanowią także „normalne” koszty uzyskania przychodów i podlegają odliczeniu przy kalkulacji dochodu.

Skutkiem skorzystania z ulgi B+R jest zatem obniżenie wysokości należnego podatku dochodowego. Co więcej, w niektórych przypadkach istnieje nawet możliwość otrzymania ulgi w formie zwrotu gotówkowego z urzędu skarbowego (dotyczy to tylko nowopowstałych podmiotów).

Kto może skorzystać z ulgi?

Wielu przedsiębiorców nie korzysta z ulgi B+R przyjmując z góry założenie, że skierowana jest ona do wąskiej grupy podatników działającej w obszarach typowo uznawanych za najbardziej innowacyjne (jak np. branża IT). Takie podejście nie jest jednak uzasadnione. Analiza dotychczasowej praktyki organów podatkowych pokazuje bowiem, że ulga B+R może zostać wdrożona w prawie każdej branży (od produkcji przemysłowej do działalności usługowej w zakresie finansów).
Konieczność szerokiego rozumienia „działalności badawczo-rozwojowej” wynika z zawartej w ustawie o CIT i ustawie o PIT definicji tego pojęcia. Oznacza ona: działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Zatem nie ma znaczenia w jakiej branży działa podatnik. Przepisy nie odwołują się w tym zakresie ani do PKD podatnika, ani PKWiU dostarczanych przez niego towarów i usług. Istotne jest jedynie potwierdzenie faktu występowania trzech przesłanek. Po pierwsze działalność podatnika (jej cześć) musi mieć charakter twórczy. W uproszczeniu oznacza tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, które nie mają odtwórczego charakteru. Działalność B+R musi być także podejmowana w systematyczny sposób – należy tutaj wykluczyć działania o incydentalnym charakterze. Wreszcie, działalność musi mieć określony cel, tj. powinna być nakierowana na zwiększenie zasobów wiedzy oraz ich wykorzystanie do tworzenia nowych zastosowań.

Ustawa o CIT i ustawa o PIT w rozbudowany sposób definiuje także pojęcie „badań naukowych” oraz „prac rozwojowych”. Podatnicy zdecydowanie częściej angażują się w prace rozwojowe niż badania naukowe – te drugie bowiem dotyczą przede wszystkim teoretycznego pozyskiwania nowej wiedzy. Prace rozwojowe to przede wszystkim tworzenie nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług (z wyłączeniem rutynowych zmian).

Zatem przejawem działalności B+R może być zarówno tworzenie nowych receptur produktów, jak również istotna jakościowo modyfikacja istniejących receptur. Do takiej działalności można zaliczyć także niektóre projekty, w których konieczne jest dostosowywanie wyrobów do indywidualnych wymagań kontrahentów. Warto także zauważyć, że działalność B+R nie musi zakończyć się sukcesem (np. wprowadzeniem nowego produktu lub usługi). Ulgą można objąć bowiem np. same działania w zakresie testowania nowych produktów, opracowywania prototypów, itp. Oczywiście działalność B+R nie ogranicza się tylko do „materialnych” przejawów działalności podatnika. Również wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie produkcji (np. optymalizacji czasu albo energochłonności produkcji) może uprawniać do zastosowania omawianej ulgi.

Jakie wydatki są objęte ulgą B+R?

Samo stwierdzenie, że podatnik prowadzi działalność B+R nie jest wystarczające do skorzystania z ulgi. Równie istotne jest zidentyfikowanie wydatków związanych z tą działalnością, które mogą zostać uznane za „koszty kwalifikowane”.  
Przepisy przewidują zamknięty katalog wydatków stanowiących podstawę do kalkulacji ulgi B+R. Dodatkowo, w poszczególnych latach podatkowych obowiązują różne limity odliczenia „kosztów kwalifikowanych”, które są zwiększane lub zmniejszeniu w zależności od statusu podatnika (jako małego, średniego lub dużego przedsiębiorcy). Ponadto, sam katalog wydatków będących kosztami podatkowymi był generalnie rozszerzany na przestrzeni lat. Zestawienie wydatków stanowiących podstawę do kalkulacji ulgi B+R w 2018 r. przedstawiono poniżej.

Koszty kwalifikowane:

• wynagrodzenia oraz związane z nimi składki, ponoszone na rzecz pracowników (zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o dzieło) w części w jakiej pracownicy wykonują działalność B+R;
• nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z działalnością B+R;
• nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego w działalności B+R;
• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową;
• odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w działalności B+R;
• koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego;
• odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w działalności B+R (z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali).

Jak wdrożyć ulgę B+R?

Aby skorzystać z ulgi w pierwszej kolejności należy przeprowadzić analizę działalności pod kątem występowania w niej przejawów działalności B+R, a następnie podjąć kroki w celu obliczenia ulgi oraz jej odpowiedniego udokumentowani i ostatecznego zaraportowania w deklaracji podatkowej.

W RSM Poland posiadamy grono wyspecjalizowanych ekspertów, którzy posiadają doświadczenie w praktycznym wdrażaniu ulgi. Skorzystanie z profesjonalnego wsparcia jest o tyle istotne, że pomaga zmniejszyć ryzyko ewentualnych sporów z organami podatkowymi (m.in. poprzez weryfikacje dokumentacji wewnętrznej, sporządzenie wniosków o interpretację, itp.). Pomoc eksperta może okazać się nieoceniona także w przypadku zdecydowania się na wsteczne skorzystanie z ulgi B+R (tj. za lata podatkowe, za które złożono już deklaracje podatkowe).

Więcej na temat usług z zakresu doradztwa podatkowego, świadczonych przez RSM Poland znajdą Państwo na stronie internetowej RSM Poland

Piotr Wyrwa, Tax Consultant w RSM Poland

RSM Poland
Oddział Szczecin
Kosmos Art & Business Center
Al. Wojska Polskiego 8
70-471 Szczecin
rsmpoland.pl/pl/offices/szczecin
office@rsmpoland.pl
Tel. +48 91 4232 041
 

artykuł promocyjny